ต้อลม (Pinguecula) และต้อเนื้อ (Pterygium)

ต้อลม คืออะไร?

ต้อลม คือ ภาวะที่มีการเสื่อมของเยื่อบุตาขาว มีลักษณะเป็นตุ่มนูนสีขาวหรือสีเหลืองของเยื่อบุตาขวาบริเวณใกล้ขอบตาดำ แต่ยังไม่ขึ้นไปบนตาดำ(รูปที่ 1)

รูปที่ 1 ต้อลม

ต้อเนื้อ คืออะไร?

ต้อเนื้อ คือ เนื้อเยื่อของเยื่อบุตาขาวที่เจริญผิดปกติและลุกล้ำขึ้นไปบนตาดำ มีลักษณะเป็นเนื้อเยื่อรูปสามเหลี่ยม สีออกแดงๆ เนื่องจากมีเส้นเลือดมาเลี้ยง (รูปที่ 2)

ทั้งต้อลมและต้อเนื้อจัดเป็นเนื้องอกของเยื่อบุตาขาวชนิดไม่ร้ายแรง(ไม่ใช่มะเร็ง) และโตช้า พบบริเวณหัวตาบ่อยกว่าหัวตา แต่บางคนก็มีทั้งหัวตาและหางตา

รูปที่ 2 ต้อเนื้อ

สาเหตุของต้อลมและต้อเนื้อ

สาเหตุของต้อลมและต้อเนื้อ เกิดจากได้รับภาวะต่างๆต่อไปนี้เป็นเวลานานๆ ได้แก่ รังสีอัลตร้าไวโอเลตจากแสงแดด ฝุ่น ลม และภาวะตาแห้ง โดยทั่วไปมักเกิดจากหลายอย่างร่วมกัน

อาการของต้อลมและต้อเนื้อ

ในระยะแรกๆ ทั้งต้อลมและต้อเนื้อ มักไม่มีอาการ เพียงแต่มองเห็นว่ามีเนื้อเยื้อผิดปกติเท่านั้น บางรายอาจมีการอักเสบเป็นบางครั้งก็จะทำให้มีคันตา ตาแดง ระคายเคือง แสบตา และน้ำตาไหล โดยเฉพาะเวลาถูกลมเช่นเวลาขี่มอเตอร์ไซด์หรือพัดลมเป่าหรืออยู่ในห้องแอร์ที่มีอากาศแห้งก็อาจมีอาการมากขึ้น ต้อเนื้อมักมีอาการมากกว่าต้อลม

ต้อเนื้อที่ลุกลามเขาไปในตาดำมากๆ มักทำให้เกิดสายตาเอียงเนื่องจากมีการดึงรั้งทำให้ความโค้งของกระจกตาบิดเบี้ยว หรือเข้าไปถึงตรงกลางจนกระทั่งบดบังการมองเห็น นอกจากนี้ต้อเนื้อที่เป็นมานานๆนับ 10 ปี มักจะฝังรากลึก เวลาทำผ่าตัดเพื่อตัดต้อเนื้อออกมักจะเหลือเป็นรอยฝ้าขาวที่ไม่สามารถเอาออกได้ เกิดเป็นรอยแผลเป็นที่บดบังการมองเห็นหรือมีปัญหาด้านความสวยงาม

การรักษา

• ต้อลมที่ไม่มีอาการ ไม่ต้องการการรักษาใดๆ ถ้ามีอาการระคายเคืองตาเล็กน้อยคล้ายตาแห้งเป็นบางครั้ง อาจใช้น้ำตาเทียมหลอดรักษาตามอาการได้
• ต้อเนื้อขนาดเล็กที่ลุกลามเข้าไปในตาดำเพียง 1-1.5 มิลลิเมตร และไม่มีอาการอะไร อาจมีอาการระคายเคืองตาเล็กน้อยคล้ายตาแห้งเป็นบางครั้ง อาจใช้น้ำตาเทียมหยอดรักษาตามอาการได้เช่นเดียวกับต้อลม ไม่จำเป็นต้องผ่าตัด การปล่อยทิ้งไว้ไม่เป็นอันตรายใดๆ
• ทั้งต้อลมและต้อเนื้ออาจมีการอักเสบได้เป็นบางครั้ง ทำให้มีคันตา ตาแดง ระคายเคือง แสบตา และน้ำตาไหล มากขึ้น โดยเฉพาะเวลาถูกสิ่งกระตุ้น เช่น ลม แสงแดด ฝุ่นควัน การนอนดึก การใช้สายตามากๆ เช่นใช้งานคอมพิวเตอร์ ขับรถทางไกล เป็นต้น ถ้ามีอาการอักเสบควรปรึกษาแพทย์ และใช้ยาหยอดตาตามที่แพทย์สั่ง อย่างไรก็ตาม ยาหยอดตาเหล่านี้ไม่ได้ทำให้ต้อลมหรือต้อเนื้อหายขาด เพียงแต่บรรเทาและควบคุมการอักเสบเท่านั้น ถ้าอาการหายไป ก็ให้หยุดยาแก้อักเสบและกลับไปใช้น้ำตาเทียมรักษาตามอาการก็เพียงพอแล้ว
• ต้อเนื้อที่มีขนาดใหญ่ หรือมีการอักเสบบ่อย หรือมีปัญหาด้านความสวยงาม แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดเอาต้อเนื้อออก
• ถ้าต้อลมหรือต้อเนื้อโตไว สีหรือรูปร่างเปลี่ยนแปลงไป ควรรีบพบแพทย์

การป้องกัน

• สวมใส่แว่นตากันแดดที่ป้องกันแสงอัลตร้าไวโอเลต
• สวมใส่แว่นตากันลม
• หลีกเลี่ยงการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ฝุ่น ควัน อากาศแห้ง
• ถ้ามีอาการแสบตา ระคายเคืองตา และตาแดง เวลาใช้สายตามากๆ เช่น เวลาใช้คอมพิวเตอร์ ขับรถทางไกล ควรมีการพักสายตาทุกชั่วโมง และหยอดน้ำตาเทียมเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ดวงตา

---

ด้วยความปรารถนาดีจาก ดิเรก-ประภัสสร จักษุคลินิก
www.direkclinic.com